|
|
|
|
|
Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΩΣ ΝΟΣΟΓΟΝΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ
Η ΝΕΥΡΩΣΗΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΥΤΗΛΕΘΕΑΤΗ
Γενικά περί νευρώσεων: Η ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση είναι παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ψυχοσωματικές διαταραχές, διαταραχές της συμπεριφοράς και κοινωνική δυσπροσαρμοστικότητα. Η νεύρωση είναι δυνατόν να καταστεί χρόνια και τότε εξελίσσεται σε βαρύτερες καταστάσεις που είναι δυνατόν να είναι η κατάθλιψη, η επιθετικότητα, η κατατονία, ενώ είναι δυνατόν να οδηγήσουν το άτομο σε αυτοκτονικές τάσεις και απόλυτη αποκοπή από το κοινωνικό περιβάλλον. Η νεύρωση έχει απασχολήσει ιστορικά όλους τους επιφανείς ψυχιάτρους και όλες τις σχολές ψυχολογίας, τα δε συμπεράσματα ποικίλουν όμως όλοι συμφωνούν σε ένα σημείο, η νεύρωση είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση και ο προθάλαμος πολλών δυσάρεστων εξελίξεων για το άτομο.
Γενικά περί τηλεόρασης: Η διάδοση προτύπων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι παλαιά και γνωστή. Ιδιαίτερα η χρήση της τηλεόρασης στο τομέα αυτό έχει ιστορία όση ακριβώς και το μέσο. Η μελέτη και η ανάλυση των επιπτώσεων της ανάπτυξης και της γιγάντωσης της τηλεόρασης σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που αποκτά καθημερινά λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων, είναι υπόθεση που απασχόλησε και απασχολεί διαπρεπείς επιστήμονες και διανοητές σε ολόκληρο το κόσμο. Η δυνατότητες δημιουργίας προτύπων από τα μέσα είναι αναμφισβήτητες, αρχίζοντας από τις μελαχρινές Μεσογειακές που βάφτηκαν ξανθές, λόγω Μονρόε, μέχρι τις απισχανσμένες σημερινές «καλλονές» που διαφημίζουν ανορεκτικές συνταγές στο όνομα της «ομορφιάς». Ασφαλώς το ζήτημα δεν αφορά μόνο σε θέματα εξωτερικής εμφάνισης. Επαγγελματικά επιτυχημένος και κοινωνικά αποδεκτός, τουλάχιστον τηλεοπτικά, είναι ο αναγνωρίσιμος λόγω «γυαλιού» και ο ασχολούμενος με τα πάσης φύσεως τηλεοπτικά δρώμενα, διάβαζε παρουσιαστής, γυμναστής, αστρολόγος, «μαϊντανός», δημοσιογραφίζων, υβρίζων γενικώς και ούτω καθεξής. Είναι γεγονός ότι η τηλεόραση αποτελεί, καλώς ή κακώς, τον ισχυρότερο κοινωνικό κρίκο τουλάχιστον για ζητήματα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας. Το επικίνδυνο και ανησυχητικό αυτό φαινόμενο έχει καταγραφεί σε χιλιάδες μελέτες και δυστυχώς οι προβλέψεις για το μέλλον είναι ότι αυτή η δράση με την πάροδο του χρόνου ενισχύεται και γίνεται περισσότερο καθοριστική. Έτσι είναι προφανές ότι αν η τηλεόραση «χτίζει» νευρώσεις, οδηγούμαστε με βεβαιότητα σε μια νευρωσική κοινωνία, η οποία αντί να βελτιώνεται καθημερινά θα διολισθαίνει με οδηγό την κατηφορική τηλεοπτική ατραπό.
Περιγραφή της νόσου: Η νεύρωση του συστηματικού τηλεθεατή είναι παθολογική κατάσταση η οποία οφείλεται στην μείωση της αυτοεκτίμησης του πάσχοντος εξ αιτίας των σημαντικών διαφορών που αυτός διαπιστώνει μεταξύ του ιδίου και των τηλεοπτικά προβαλλόμενων προτύπων. Αποτελεί κλασσική ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση με πλήρη συμπτωματολογία. Είναι δυνατόν να προκαλέσει άγχος, αϋπνία, κεφαλαλγία, αγοραφοβία, ψυχοσωματικά συμπτώματα από το γαστρεντερικό, δύσπνοια, διάφορα άλγη και δερματίτιδες. Εάν τα αίτια διατηρούνται επί μακρόν, η νόσος εξελίσσεται και καθίσταται χρόνια με συνηθέστερη κατάληξη την κατάθλιψη και την αντικοινωνική συμπεριφορά χωρίς να αποκλείονται σε ακραίες περιπτώσεις και οι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Αιτιολογία: Η νόσος οφείλεται στο σημαντικό περιορισμό της αυτοεκτίμησης του ατόμου, το οποίο καθημερινά συνθλίβεται συγκρίνοντας τον εαυτό του με τα προβαλλόμενα πρότυπα. Η μείωση της αυτοεκτίμησης συντελείται σε δύο βασικούς άξονες 1, Ατομική απαξία, που σχετίζεται με την γνώμη που σχηματίζει το άτομο για ζητήματα σχετικά με την εμφάνισή του, που διαφέρει από εκείνη των προβαλλόμενων προτύπων. Αυτή ακριβώς η διαφορά οδηγεί σε απορριπτικές ιδέες. Το άτομο πιστεύει πως δεν αρέσει και συνεπώς δεν δικαιούται να συμμετέχει στην αναζήτηση ερωτικού συντρόφου με ότι αυτό συνεπάγεται, αποφεύγει να πηγαίνει στις παραλίες, ξοδεύει πολλά χρήματα για αγορές ρούχων και καλλυντικών προκειμένου να βελτιώσει την εμφάνισή του, καταφεύγει σε γυμναστήρια και ινστιτούτα για την μείωση του βάρους του και πολλά άλλα. Μέσα από αυτή τη διαδικασία το άτομο καθίσταται αντικοινωνικό και δυστυχεί προκαλώντας προβλήματα και στο άμεσο περιβάλλον του. 2. Κοινωνική απαξία α. Κοινωνικός ρόλος- Το άτομο πιστεύει ότι οι επιλογές του αποδεικνύονται αποτυχημένες καθώς τόσο οι σπουδές του, όσο και οι όποια δημιουργική του δραστηριότητα σε τομείς όπως οι τέχνες, οι κοινωνική δράση και η επιστημονική του προσφορά, δεν αναγνωρίζονται ως σημαντικές σε αντίθεση με τις προβαλλόμενες τηλεοπτικές «αξίες», οι οποίες καθιστούν τους εμφανιζόμενους στην τηλεόραση αναγνωρίσιμους, επιλεγόμενους για διάφορες θέσεις και ειδήμονες επί παντός επιστητού. Έτσι το άτομο δεν κατορθώνει να διεκδικήσει την θέση του στο κοινωνικό γίγνεσθαι με αποτέλεσμα να αισθάνεται αποτυχημένο. β. Οικονομική κατάσταση- Η διαφορές των οικονομικών αμοιβών των ανθρώπων της τηλεόρασης και οι δυνατότητες που αποκτούν συνεπεία αυτών αποτελούν ένα ακόμη δυσμενές μέτρο σύγκρισης. Η αδυναμία του ατόμου να αποκτήσει εκείνα που με ευκολία αποκτούν τα προβαλλόμενα πρόσωπα δημιουργεί στο άτομο ένα αίσθημα μειονεξίας και ένα ακόμη λόγο να αυτοοικτήρεται για τις επιλογές του. γ. Παιδεία. Ο ρόλος της Παιδείας απαξιώνεται απόλυτα. Το σημαντικό είναι το φαίνεσθε και η παρότρυνση είναι προς αυτό. Η επιθυμία για απόκτηση ουσιαστικής γνώσης μηδενίζεται, το άτομο παραμένει απαίδευτο και δικαιολογημένα αισθάνεται μειονεκτικά στον κοινωνικό του χώρο όταν καλείται να τοποθετηθεί σε κάποιο σοβαρό ζήτημα. Το ζήτημα της Παιδείας είναι ασφαλώς ευρύτερο καθώς η έλλειψή της διαμορφώνει στρατιές απαιδεύτων οι οποίοι αποτελώντας μέρος του κοινωνικού συνόλου καθίστανται αιτία καθυστέρησης της εξέλιξης.
Συμπερασματικά η αυτοεκτίμηση του ατόμου μειώνεται δραματικά και η πρόκληση της νευρώσεως είναι δεδομένη.
Μηχανισμός πρόκλησης- Διαφορές από άλλες πηγές επιδράσεων:
Είναι γνωστό ότι τα προβαλλόμενα από την τηλεόραση πρότυπα, προβάλλονται ταυτόχρονα και από πολλές άλλες πηγές, όμως η ιδιαιτερότητα της τηλεόρασης στην πρόκληση της νευρώσεως είναι δυνατόν να προσδιοριστεί λόγω των ποσοτικών και των ποιοτικών διαφορών που παρατηρούνται μεταξύ αυτής και των άλλων πηγών προβολής. Ποσοτικά στοιχεία : -συχνότητα προβολής Ποιοτικά στοιχεία : - ύπαρξη εικόνας και ήχου - ταχύτητα εναλλαγής εικόνας και ήχου - αλλαγή έντασης - αναφορά στο ταχύ σύστημα πρόσληψης πληροφορίας - σύγχυση μεταξύ ενημέρωσης και προβολής προτύπου - επιλογή χρόνου
Συμπτωματολογία: -Άγχος -Αντικοινωνικότητα -Κατάθλιψη -Αίσθημα κατωτερότητας -Αίσθημα ανασφάλειας
Θεραπευτική αγωγή: Η προφανής θεραπεία, δηλαδή η διακοπή της απομάκρυνση του αιτίου δεν είναι αρκετή. Το άτομο έχει ανάγκη συστηματικής και μακρόχρονης υποστηρικτικής αγωγής η οποία θα πρέπει να βασίζεται στους εξής άξονες:
|
